Ze veroorzaken niet alleen overlast in de asielzoekerscentra, maar plegen bijvoorbeeld ook herhaaldelijk strafbare feiten als winkeldiefstallen en zwartrijden of vertonen hinderlijk gedrag in het openbaar. Daarmee dreigt de groep het draagvlak voor de opvang te ondermijnen, waarschuwt de inspectie.
Het is niet eenvoudig om iets tegen de problemen te doen, zo stelt de Inspectie Justitie en Veiligheid vast. Het gaat over het algemeen om mensen uit Marokko, Algerije, Libië of Tunesië. Die landen werken nauwelijks mee aan de terugkeer van deze groep. Intussen zijn de meeste opvanglocaties onvoldoende toegerust om hen bij te staan en waar nodig in te grijpen.
In speciale opvangcentra lukt dat wel, maar daar heeft Nederland er maar één van. Daar hebben medewerkers meer mogelijkheden om in te grijpen en zijn er meer buitengewoon opsporingsambtenaren (boa's) aanwezig die fysiek mogen ingrijpen. Als blijkt dat asielzoekers overlast veroorzaken, kunnen ze echter niet direct en niet allemaal naar de speciale opvang.
Daarom blijven er volgens de inspectie veel overlastgevers in reguliere asielzoekerscentra. "Maar daar hebben de medewerkers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) niet de opleiding, middelen of bevoegdheden om overlast snel en blijvend in te dammen en hen de benodigde zorg en begeleiding te bieden", aldus de inspectie. Dit leidt bij medewerkers tot demotivatie en een hoog ziekteverzuim.
Inspectie komt met aanbevelingen
De inspectie komt met aanbevelingen om de zorg voor deze groep mensen, die vaak met verslaving of psychische problemen kampen, te verbeteren. Demissionair staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) is gevraagd te bezien of COA-medewerkers over voldoende middelen, bevoegdheden en expertise beschikken om de overlast aan te pakken en geschikte zorg te bieden.
Ook wordt de staatssecretaris geadviseerd te onderzoeken hoe binnen de Europese Unie informatie over overlastgevers gedeeld kan worden. "Zij leiden vaak een zwervend bestaan door Europa en belanden meestal in de criminaliteit. Als bekend is wat zij elders aan strafbare feiten hebben gepleegd, kunnen de medewerkers van de opvangcentra hun gedrag beter inschatten en doelmatiger tegen ze optreden."
Daarbij wordt de politie gevraagd alle strafrechtelijke mogelijkheden te benutten, zoals het uitlezen van telefoons. De inspectie adviseert de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) de asielaanvragen van overlastgevers met voorrang te behandelen.
Overlast is te wijten aan 'een kleine groep'
VluchtelingenWerk Nederland zegt in een reactie de zorgen van de inspectie te herkennen en te delen. "Vluchtelingen in asielzoekerscentra hebben hier ook veel last van", aldus de hulporganisatie. "Het is vaak een klein groepje overlastgevers dat het voor een heel azc verpest."
Volgens de hulporganisatie is het gedrag van deze kleine groep mensen funest voor het draagvlak voor asielzoekerscentra. "Het is ontzettend triest dat een relatief kleine groep overlastgevers het steeds weer verpest voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog of vervolging", aldus de organisatie.
VluchtelingenWerk vindt dat deze "beperkte groep asielzoekers met een geringe kans op bescherming zo snel mogelijk een procedure" moet krijgen, zoals ook de inspectie adviseert. "Dit betekent dan in veel gevallen een snelle afwijzing van het asielverzoek en beëindiging van de opvang."
Wel wordt gewaarschuwd dat een klein deel van deze groep wel degelijk gevaar loopt, "bijvoorbeeld vanwege hun politieke of journalistieke activiteiten of vanwege hun geaardheid". "Dit onderscheid kan snel worden gemaakt", aldus VluchtelingenWerk.
NUjij: Uitgelichte reacties