De laatste drie minuten voor brugdrama in Baltimore: snelle afsluiting voorkwam meer slachtoffers

Het kolossale vrachtschip Dali vertrekt dinsdag om 00.39 uur lokale tijd uit de haven van Baltimore met bestemming de Sri Lankaanse hoofdstad Colombo. Aan boord zijn 21 bemanningsleden en twee loodsen die het schip over de Patapsco-rivier naar de zee moeten begeleiden.

Als de Dali een klein half uur later het Fort McHenry-kanaal binnenvaart, lijkt er nog niks aan de hand. Maar om 01.24 uur gaan alle alarmen af. Er is een complete stroomstoring, alle lichten vallen uit. Op audioberichten is te horen hoe de loodsen allerlei commando's geven om het schip weer aan de praat te krijgen en bij te sturen, maar tevergeefs.

Om 01.26 uur verzendt de loods een noodoproep. Hij vraagt sleepboten in de buurt om hulp. Ook de havenautoriteiten worden gealarmeerd over de stroomstoring. Het containerschip koerst stuurloos op de 2,5 kilometer lange Francis Scott Key-brug. De loods probeert tegelijkertijd op alle mogelijke manieren een botsing te voorkomen. Het anker aan de bakboordkant wordt uitgegooid om het schip af te remmen.

Een omstander heeft het moment waarop de brug in Baltimore instortte gefilmd (video):

Via de radio meldt de loods dat de motoren zijn uitgevallen en het schip de brug nadert. De autoriteiten aan wal handelen daarop razendsnel. Politieagenten sluiten de brug aan beide zijden af voor verkeer. Twee minuten later, om 01.29 uur, botst de Dali met een snelheid van 13 kilometer per uur op een pyloon van de brug, die vervolgens instort.

De ravage is enorm. Voorzitter Jennifer Homendy van de National Transportation Safety Board (NTSB) spreekt van een ‘totale verwoesting’, waarbij brugdelen deels over het schip hangen. ,,Als ik ernaar kijk, denk ik niet aan de containerschepen die erlangs moeten, niet of het verkeer weer op gang komt op de brug. Ik denk aan de families die dierbaren hebben verloren.”

Het snelle handelen van de politie die voorkwam dat voertuigen de brug op reden, heeft volgens de NTSB levens gered. Maar de waarschuwing komt te laat voor acht wegwerkers die op de brug bezig zijn gaten in het wegdek te repareren. Zij vallen 56 meter naar beneden in het ijskoude water (8 graden Celsius) van de Patapsco-rivier. Twee bouwvakkers worden op tijd uit het water gered.

Omdat de staalconstructies en puin van de brug in het water zijn terechtgekomen is het voor de hulpdiensten lastig naar overige slachtoffers te zoeken, die mogelijk met voertuig en al in de rivier zijn gevallen. Woensdag zijn twee lichamen geborgen. Het gaat om Alejandro Hernandez Fuentes, uit Mexico en Dorlian Ronial Castillo Cabrera uit Guatemala. Ze woonden in de buurt van Baltimore. Als de bergingsploegen puin in het water hebben geruimd, kan de zoektocht naar de vier vermisten - eveneens uit Mexico en Guatemala - worden hervat.

Tussen de 4700 containers op het schip zaten ook 56 containers met gevaarlijke materiaal, waaronder bijtende en brandbare stoffen, evenals lithiumbatterijen. Twee containers zijn in de rivier terechtgekomen, maar volgens de autoriteiten is er geen gevaar voor de volksgezondheid.

De financiële schade kan oplopen tot miljarden dollars, vrezen verzekeraars. Analisten van Barclays schatten dat de schade aan de brug alleen al zo’n 1,2 miljard dollar (1,1 miljard euro) bedraagt. Daarnaast komen er waarschijnlijk claims binnen voor de dood van de bouwvakkers en voor alle schepen die nu de haven van Baltimore niet kunnen bereiken of verlaten.

John Neal, topman van verzekeraar Lloyd’s of London, zegt dat het ongeluk mogelijk leidt tot de grootste uitbetalingen ooit op het gebied van maritieme verzekeringen. ,,Het is een verlies van meerdere miljarden dollars.’’

Wie alle schadevergoedingen moet gaan betalen is nog niet bekend. Dat hangt er onder meer van af of het ongeluk is veroorzaakt door nalatigheid of een technische fout op het schip. De Amerikaanse autoriteiten onderzoeken de precieze toedracht.

Het onderzoek zal volgens de NTSB nog maanden duren. Dat de brug zo in elkaar kon storten, komt door de verouderde constructie. In tegenstelling tot de meeste moderne bruggen, is de Francis Scott Key-brug (gebouwd in 1977) gevoelig voor breuken. ,,Als een deel kapot gaat, zal dat waarschijnlijk tot gevolg hebben dat een deel van de brug of de hele brug, instort’’, zegt Homendy.

Het is niet de eerste keer dat een schip tegen de brug botste. Veertig jaar geleden raakte een containerschip dat eveneens door een stroomstoring stuurloos raakte de brug. Toen had dat geen gevolgen, waarschijnlijk omdat de vrachtschepen tegenwoordig veel groter zijn en bruggen als deze niet ontworpen zijn om kolossale schepen als de Dali te weerstaan.

De Dali is eerder betrokken geweest bij een ongeluk. In 2016 raakte het schip in de haven van Antwerpen de kade, waardoor een deel van de romp flink beschadigde.