Kies jij bij het paasontbijt voor vrije-uitloopeieren, dan is de kans groot dat je ei toch door een kip in een hok is gelegd. Dat heeft alles te maken met de ophokplicht voor kippen in verband met de vogelgriep. Misleidend, stelt voedselwaakhond Foodwatch, maar volgens de Vakbond voor Pluimveehouders kunnen kippenboeren er niets aan doen .
In de supermarkt kun je kiezen uit eieren van kippen die op verschillende manieren worden gehouden. Scharreleieren worden gelegd door kippen die niet buiten komen, maar met maximaal negen hennen per vierkante meter worden gehouden.
Dierenwelzijn
Vrije-uitloopeieren zijn wat duurder, maar de kippen die deze eieren leggen mogen wel naar buiten, en ieder dier heeft vier vierkante meter leefruimte. Veel consumenten betalen met het oog op de dierenwelzijn bewust wat meer voor deze vrije-uitloopeieren.
Vanwege een uitbraak van vogelgriep gold sinds november een ophokplicht voor al het pluimvee in Nederland. Tussen de 90 en 100 miljoen kippen in Nederland mochten al die tijd niet naar buiten, om de verspreiding van het virus tegen te gaan. In die tijd mochten dus óók de vrije-uitloopkippen niet naar buiten.
Ophokplicht deels opgeschort
Afgelopen dinsdag maakte demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit bekend dat de ophokplicht deels wordt opgeschort. Alleen in de Gelderse Vallei en in de Limburgse Peel blijft de ophokplicht van kracht, juist omdat daar veel kippen worden gehouden.
Naar schatting een op de drie Nederlandse kippen wordt gehouden in Gelderland en Limburg. Een groot deel van de eieren dat nu in de winkels ligt wordt dus toch nog gelegd door opgehokte kippen, óók de vrije-uitloopeieren.
Illusie
Toch worden deze eieren in de supermarkt als vrije uitloop verkocht, en dat is misleiding van de consument, stelt Foodwatch. "Je ziet op de verpakking kippen die vrolijk door het gras rennen. Je krijgt de illusie dat die kippen buiten zijn geweest, maar dat is niet zo", zegt Anke Bakker van Foodwatch.
"19 weken lang zaten alle kippen in Nederland opgehokt, maar al die tijd kon je niet aan de verpakking zien dat je meer betaalde, maar toch eieren kocht van een kip die niet naar buiten kon. Zo kan je als consument geen bewuste keuzes maken", stelt Bakker.
Bakker stelt dat pluimveehouders meer moeten doen om consumenten te informeren. "Ze zouden bijvoorbeeld een sticker op de verpakking kunnen plakken, waarop ze melden dat er een ophokplicht geldt", suggereert ze.
Regels versoepeld
De Europese Commissie versoepelde eind vorig jaar juist de regels rondom het verkopen van eieren van verplicht opgehokte kippen. Voor die tijd mochten eieren van kippen die langer dan 16 weken binnen hadden gezeten niet meer als vrije uitloop worden verkocht. Volgens de nieuwe regels geldt die termijn niet meer.
"Wij vinden dat ze die wet nooit hadden moeten aannemen", zegt Bakker. "Het ook bij een onbeperkte ophokplicht nog vrije uitloop noemen is gewoon een leugen."
Volgens Bart Jan Oplaat, voorzitter van de Nederlandse Vakbond voor Pluimveehouders, kan de kippenboeren niets kwalijk worden genomen. "Als je, om ze te beschermen tegen een ziekte, de dieren verplicht binnen moet gehouden, kun je dat niet de pluimveehouder aanrekenen", stelt hij.
3 cent minder per ei
Als houders van vrije-uitloopkippen hun eieren moeten verkopen als scharrel-ei, kost ze dat volgens Oplaat zo'n 3 of 4 cent per ei. "Als je 50.000 kippen hebt die elke dag een ei leggen, dan kost 3 cent minder per ei gigantisch veel", stelt hij. Volgens deze rekensom kost dat 10.000 euro per week. "Als de dieren drie maanden niet naar buiten mogen is je hele marge weg".
Oplaat stelt dat maatregelen juist averechts zouden werken. "Iemand die vrije-uitloopdieren heeft zegt dan: dan neem ik wel scharreleieren. Dan span je het paard achter de wagen". Volgens hem zijn de EU-regels dan ook juist versoepeld omdat de oude regels oneerlijk zouden zijn voor kippenboeren.
Vorig jaar, toen de oude regels nog golden, gebeurde het nog dat de termijn van 16 weken overschreden werd, en kippenboeren hun vrije-uitloopeieren dus als scharreleieren moesten verkopen. Ook toen waarschuwde Oplaat voor het verdwijnen van de vrije-uitloopsector, maar zover kwam het destijds niet.
