TERUGLEZEN | Rusland claimt ‘juridische’ val van Bachmoet, Finland officieel bij de NAVO

Dit liveblog is afgesloten. Volg de laatste ontwikkelingen hier. 

De Russische justitie beschuldigt de Oekraïense geheime dienst ervan, met behulp van aanhangers van de gevangen gezette Russische oppositieleider Aleksej Navalni, een terroristische moordaanslag te hebben gepleegd. Bij een bomexplosie zondag in een café in Sint-Petersburg is de 'oorlogsblogger' Vladlen Tatarski gedood. Hij deed verslag van de oorlog in Oekraïne waar hij een fel voorstander van was. Tatarski had meer dan 560.000 volgers op Telegram en was een van de invloedrijkste militaire bloggers in het land.

De politie heeft in Sint-Petersburg een jonge vrouw aangehouden die ervan wordt verdacht betrokken te zijn geweest bij de explosie, die plaatsvond toen Tatarski vragen beantwoordde en een lezing gaf in het café. Het Russische Openbaar Ministerie heeft ondertussen beelden vrijgegeven waarop Daria Trepova bekent de bom te hebben meegebracht.

Over haar rol of motief is weinig bekend, maar media berichten dat ze eerder is opgepakt bij demonstraties tegen de oorlog in Oekraïne en dat haar man als mogelijke dienstplichtige het land uit is gevlucht. Volgens onderzoekers van het Nationale Antiterrorismecomité is ze aanhanger van de beweging die Anticorruptie Fonds heet en die door Navalni is gesticht en geleid.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky brengt komende woensdag een bezoek aan Polen, meldt een adviseur van de Poolse president. Het gaat om een officieel bezoek.

,,Het bezoek vindt plaats op uitnodiging van president Andrzej Duda. Er zullen lange, uitgebreide gesprekken zijn, niet alleen over de veiligheidssituatie, maar ook over economische en politieke steun", zei Duda's adviseur Marcin Przydacz tegen radiostation RMF.

Verder heeft Zelensky onder meer een ontmoeting met Oekraïense vluchtelingen. Veel Oekraïners vluchtten naar Polen na de Russische invasie vorig jaar. Polen leverde bovendien als eerste land straaljagers aan Oekraïne en het land speelde een voortrekkersrol bij de totstandkoming van een internationale coalitie die moderne Leopard 2-tanks levert.

Het is niet het eerste bezoek van Zelensky aan Polen sinds er oorlog in zijn land woedt. In december en februari was hij ook al in Polen voor ontmoetingen met Duda.

Enkele minuten voor de Russische oorlogsblogger Vladlen Tatarski gisteren om het leven kwam bij een explosie in een café, kreeg hij een beeldje overhandigd. Daarin zaten volgens bronnen in de Russische media explosieven verstopt. 

Volgens een getuige in het Russische persbureau Tass zat de bom in het beeldje. Telegram-kanaal Mash deelde een video die dat verhaal ondersteunt: te zien is hoe Tatarski als cadeau een beeldje in de vorm van een soldaat overhandigd krijgt. Minuten later zou de bom zijn afgegaan. Dat duidt erop dat het om een gerichte aanslag gaat.

Het Oekraïense leger houdt volgens Kyiv nog stand in Bachmoet. Oekraïne wijst de bewering van de Wagner Groep dat het Russische huurlingenleger de stad heeft ingenomen van de hand.

,,De vijand heeft zijn offensief in Bachmoet niet gestaakt. Maar Oekraïense strijdkrachten verdedigen de stad tijdens de talrijke aanvallen heldhaftig", aldus de legerleiding in de nacht van zondag op maandag in een Facebookbericht.

De Wagner Groep zei eerder in de nacht van zondag op maandag Bachmoet 'in juridische zin' te hebben veroverd. De leider van de groep, Jevgeni Prigozjin, liet daarbij weten dat zijn troepen de Russische vlag hadden gehesen op het gemeentehuis van de stad.

Het Russische huurlingenleger Wagner Groep zegt Bachmoet 'in juridische zin' te hebben veroverd. De leider van de groep, Jevgeni Prigozjin, liet zondagavond weten dat zijn troepen de Russische vlag hebben gehesen op het gemeentehuis van de Oost-Oekraïense stad, die al maandenlang het middelpunt vormt van felle gevechten.

,,Vanuit een juridisch oogpunt is Bachmoet ingenomen", aldus Prigozjin in een geluidsopname die hij deelde via Telegram. Daar deelde hij ook videobeelden waarop hij een Russische vlag vasthoudt met daarop een eerbetoon aan de militaire blogger Vladlen Tatarski, die eerder zondag omkwam bij een bomaanslag in een café in Sint-Petersburg.

,,De commandanten van de units die het gemeentehuis en het hele centrum hebben ingenomen zullen deze vlag uithangen", aldus Prigozjin. ,,Dit is het Wagner-privéleger, dit zijn de mannen die Bachmoet hebben ingenomen. Wettelijk gezien is het van ons."

Oekraïne heeft nog niet gereageerd op de claim van Prigozjin.

Na een reeks Russische aanvallen op Oekraïense steden met nieuwe burgerslachtoffers ziet president Volodymyr Zelensky een militaire overwinning als de 'enige weg' naar veiligheid. 

,,Er is geen andere weg, en er kan geen andere weg zijn", zei hij in een videotoespraak. Voor de 'kwaadaardige staat' Rusland, zei hij, is het de norm geworden om huizen te beschieten met raketwerpers, om raketten af te vuren op steden, om normale dorpen en mensen te bombarderen. Deze staat moet volledig worden verslagen, militair, economisch, politiek en juridisch. ,,Het eerste punt is het militaire", zei Zelensky. ,,En dat zal ook worden uitgevoerd."

Zondag is het precies een jaar geleden dat de wreedheden in Boetsja bekend werden, de voorstad van Kyiv waar de Russen vele tientallen burgers vermoordden. Correspondent Jan Hunin keerde er terug. ,,Een nachtmerrie was het. Vergeven kan niet.”

Het kabinet moet praten over de mogelijkheid om nog dit jaar extra financiële steun te geven aan Oekraïne, vindt minister van Financiën Sigrid Kaag. ,,Dat is een reële zaak", zegt Kaag vanuit Kyiv tegen het ANP. De bewindsvrouw bezocht zondag de Oekraïense hoofdstad en ontmoette daar onder anderen haar Oekraïense ambtsgenoot en de minister van Economische Zaken.

Nederland kondigde voor dit jaar al 2,5 miljard euro aan steun aan, waarbij de nadruk op militaire steun lag. Kaag hoorde in de Oekraïense hoofdstad ,,dat het heel hard gaat met het uitgeven van het geld. Het is ook nodig. We zullen met elkaar gaan spreken over een optopping", aldus de bewindsvrouw. Ze benadrukt wel dat het kabinet nog in gesprek gaat over de Voorjaarsnota, wanneer het kabinet besluiten neemt over de begroting.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) keurde vrijdag een vierjarig financieringspakket van zo'n 14,4 miljard euro goed. Ook is een tranche van 180 miljoen euro aan Nederlands geld toegewezen.

Volgens Kaag geeft het Oekraïense kabinet aan te hopen op voorspelbaarheid als het gaat om financiële steun, zodat Oekraïne beter zicht heeft waarop ze kunnen rekenen. Maar er werd ook gevraagd om 'zicht op de toekomst: met elkaar gaan bepalen hoe je herstel gaat invullen'. De minister denkt dat Nederlands geld op termijn niet alleen maar naar wederopbouw en militaire steun gaat, maar ook naar investeringen in de economie.

Oekraïne wil na de oorlog investeren in een modernere economie. Er wordt gesproken over risicofinanciering in de private sector, zodat bedrijven kunnen innoveren. Maar Oekraïne heeft noodgedwongen door de oorlog ook veel militaire kennis opgebouwd. Een 'militair-industriële' sector zou in het land mogelijk ook kansrijk zijn na de wederopbouw, voorspelt de bewindsvrouw.

Kaag bezocht in Oekraïne onder meer een opvanglocatie voor binnenlandse vluchtelingen. Dat zijn projecten waar nu nog veel geld heen gaat. Voorlopig blijft het ook belangrijk om'alles op alles te zetten om te zorgen dat Oekraïne de oorlog zo snel mogelijk wint', aldus de vicepremier. Nederland zal een 'aanjager' blijven van steun aan Oekraïne binnen de NAVO en de Europese Unie. ,,En vanuit financiën ook juist binnen het IMF."

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov en zijn Amerikaanse ambtgenoot Antony Blinken hebben elkaar per telefoon gesproken. De twee bespraken onder meer de recente arrestatie van de Amerikaanse journalist Evan Gershkovich in Jekaterinenburg, zo'n 1400 kilometer ten oosten van Moskou. Gershkovich zou op heterdaad zijn betrapt op spionage.

Lavrov zei tegen Blinken dat het 'onaanvaardbaar' is dat de VS de zaak 'politiseren'. Hij voegde daaraan toe dat Gershkovich, die voor zakenkrant The Wall Street Journal werkt, zich voor een rechtbank zal moeten verantwoorden. Het gesprek zou op Amerikaans initiatief hebben plaatsgevonden.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak Blinken tegenover Lavrov zijn 'ernstige bezorgdheid' uit over de 'onaanvaardbare detentie' van Gershkovich door Rusland. Blinken riep op tot zijn onmiddellijke vrijlating. President Joe Biden deed dat vrijdag ook al.

Uit een Russische kolenmijn vlakbij de grens met Oekraïne zijn ruim 200 mijnwerkers gered nadat rookontwikkeling was ontstaan. Het incident deed zich voor bij de Obukkhovskaya-mijn bij de stad Zverevo in het zuiden van Rusland. Volgens de autoriteiten raakte de mijn gevuld met rook. Het is onduidelijk wat de oorzaak was. In totaal zijn 229 mijnwerkers geëvacueerd. Er zijn geen slachtoffers gevallen, aldus de lokale autoriteiten.

De oorlog heeft al het leven gekost van 262 Oekraïense atleten. Ook zijn 363 sportfaciliteiten verwoest. Dat heeft de minister van sport van Oekraïne, Vadym Huttsait, gezegd.

Huttsait ontmoette zaterdag de president van de internationale gymastiekfederatie (FIG), Morinari Watanabe. De Oekraïense minister vroeg hem Russische atleten van de Olympische Spelen en internationale wedstrijden te weren. ,,Ze steunen allemaal deze oorlog en wonen evenementen bij die ter ondersteuning  van deze oorlog worden gehouden.''

Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft aanbevolen Russische en Belarussische atleten geleidelijk onder neutrale vlag weer toe te laten tot wedstrijden. Er is nog geen besluit genomen over hun deelname aan de Olympische Spelen van 2024 in Parijs.

Oekraïne verbiedt eigen atleten deel te nemen aan kwalificatiewedstrijden voor de Spelen als daar ook Russen meedoen. Het IOC is verbolgen over dat besluit. 

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky (45) heeft opgeroepen tot hervorming van de VN-Veiligheidsraad. Aanleiding is het Russische voorzitterschap deze maand. 

,,Russische artillerie doodde vrijdag nog een vijf jaar oud kind en nu neemt Rusland het voorzitterschap over van de Veiligheidsraad. Er is nauwelijks iets anders denkbaar dat het volledige failliet van dit orgaan beter demonstreert'', zei hij zaterdagavond in zijn dagelijkse videoboodschap. 

Vóór Zelensky had ook de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba de wijziging al bekritiseerd als een "slechte aprilgrap". 

De VN-Veiligheidsraad telt vijftien leden waarvan vijf permanente. Dat zijn naast Rusland China, de Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Het voorzitterschap rouleert maandelijks in alfabetische volgorde, waarbij naast de vijf permanente leden ook de tien niet-permanente leden aan de beurt komen. Rusland was voor het laatst voorzitter in februari 2022, toen het Oekraïne binnenviel.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba noemde de wisseling van het voorzitterschap van de intergouvernementele organisatie eerder al 'de slechtste aprilgrap ooit'. Hij riep de leden van de VN-Veiligheidsraad op pogingen van Rusland om zijn presidentschap te misbruiken, te voorkomen. 

Een Oekraïense rechtbank heeft het hoofd van het wereldberoemde holenklooster in Kyiv zaterdag twee maanden huisarrest opgelegd. De geestelijke van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk wordt verdacht van het aanwakkeren van religieuze geschillen en het rechtvaardigen van de Russische invasie van Oekraïne, meldden Oekraïense media.

Metropoliet Pavel is de abt van het Kyiv-Pechersk Lavra-klooster. Bij hem werd in de rechtszaal een elektronische enkelband aangebracht en hij mag voorlopig geen contact met gelovigen hebben. De 61-jarige kerkvader ontkent de beschuldigingen en spreekt van een 'politiek proces'.

Aanklager Yevhen Zavistovskyi noemde het huisarrest en de elektronische armband als 'voorzorgsmaatregelen' in afwachting van het verdere verloop van de zaak tegen het klooster. 

Pavel verscheen voor de rechtbank nadat hij was ondervraagd door de geheime dienst van Oekraïne (SBU), die de geestelijke een reeks beschuldigingen voorlegde. Volgens het Russische staatspersbureau Tass wees de rechtbank Pavels verzoek om kerkdiensten bij te wonen af en moet hij zijn huisarrest van zestig dagen uitzitten in een dorp zo'n 40 km ten zuidoosten van Kyiv. 

Volgens de geestelijke is het huis niet geschikt voor bewoning. ,,Er is niets om op te slapen of te koken en geen verwarming en elektriciteit. Maar het is oké, ik zal het allemaal doorstaan'', zei hij in de rechtszaal. Pavel woont normaliter in een accommodatie in het 980 jaar oude kloostercomplex in de Oekraïense hoofdstad.

Kyiv treedt hard op tegen de Orthodoxe Kerk van Oekraïne (UOC), die volgens de autoriteiten pro-Russisch is en samenwerkt met Moskou. De kerk, die de beschuldigingen ontkent, was ondergeschikt aan het Patriarchaat van Moskou maar scheidde zich in mei 2022 naar eigen zeggen af. Sinds begin 2022 zijn strafzaken geopend tegen 61 UOC-geestelijken van wie zeven al schuldig werden bevonden.

Het Duitse leger zal ook na 2030 tekorten hebben aan militair materiaal. Dat heeft minister van Defensie Boris Pistorius verklaard aan de krant Welt am Sonntag. ,,We weten allemaal dat de tekorten niet volledig weggewerkt kunnen worden tegen 2030. Daarom moeten we prioriteiten stellen”, aldus Pistorius. 

Door wapenleveringen aan Oekraïne om het land bij te staan in de oorlog tegen Rusland, zijn er ook manco’s ontstaan in de capaciteiten van het Duitse leger. Pistorius verklaarde in januari dat hij hierover in gesprek zal gaan met de wapenindustrie.