Defensie geeft toe er niet van op de hoogte te zijn geweest dat zijn pantservoertuigen werden ingericht door een bedrijf dat volledig in handen is van de Chinese staat. Het is zelfs niet gemeld bij een veiligheidscontrole die Defensie eind vorig jaar hield bij het bedrijf, Visser BV in Leeuwarden. Defensie onderzoekt nu of dit consequenties gaat hebben voor de samenwerking met het bedrijf.
Dat schrijft staatssecretaris Van der Maat van Defensie in antwoord op Kamervragen. RTL Nieuws en Follow the Money onthulden begin dit jaar dat bij het bedrijf jarenlang geen controles zijn uitgevoerd die moeten voorkomen dat gevoelige militaire kennis wegvloeit naar China.
Elektronische oorlogsvoering
Het bedrijf is sinds 2013 in handen van het Chinese CIMC. In de werkplaats wordt het interieur van Nederlandse pantservoertuigen gebouwd van onder meer de Boxer-commandowagen en de Bushmaster voor elektronische oorlogsvoering.
Bekijk ook: Hoe een Chinees staatsbedrijf de bouw van onze pantservoertuigen in handen kreeg
Het ministerie meldt dat in november nog een veiligheidscontrole is geweest omdat een buitenlandse opdrachtgever daarom had gevraagd. Visser BV had toen moeten melden dat het onderdeel is van een Chinees staatsbedrijf. Dit is niet gebeurd.
Vlag van Chinees bedrijf
Staatssecretaris Van der Maat schrijft: "Defensie is hierover met het bedrijf in gesprek en beziet welke consequenties daaraan verbonden worden." Op vragen van RTL Nieuws welke consequenties dat zijn, kan een woordvoerder nog niets zeggen.
VVD-Kamerlid Peter Valstar is kritisch op Defensie. "Visser had zelf moeten aanvoelen dat het de overname kenbaar had moeten maken aan Defensie. Tegelijkertijd rijst de vraag of Defensie zelf niet beter had moeten screenen." Zo staat op de website van het bedrijf dat het in handen is van CIMC en hangt er buiten een grote vlag van het Chinese staatsbedrijf.
Deskundigen en politici reageerden eerder al bezorgd op het onderzoek van RTL Nieuws. China weet nu hoe onze pantservoertuigen er vanbinnen uitzien en hoe de apparatuur werkt. "Daarmee maak je je mogelijke tegenstander slimmer", zei veiligheidsexpert Danny Pronk eerder dit jaar. "Daar kunnen ze vervolgens tegenmaatregelen op nemen. Ik vind het eigenlijk naïef. Het is alsof er een blinde vlek is geweest voor het risico op spionage."
"Als je de tekeningen kunt zien van de pantservoertuigen Bushmaster of een Boxer dan heb je toegang tot de informatie die daarbij hoort. Dat moet je niet willen. Iemand had wakker moeten worden", zei voormalig landmachtcommandant Mart de Kruif.
'Veranderde situatie'
Volgens het ministerie is er 'geen apparatuur of informatie ten aanzien van elektronische oorlogvoering gedeeld'. Ook vielen de opdrachten volgens het ministerie niet onder de strenge regels voor extra controle. Maar, zegt Kamerlid Valstar: "Het belangrijkste is dat Defensie leert van dergelijke voorvallen." Volgens hem gebeurt dat nu ook, omdat Defensie in algemene zin strenger toezicht gaat houden.
Het ministerie zegt hierover dat er een nieuwe wet in de maak is. En: "De geopolitieke situatie is snel veranderd. Nieuwe opdrachten worden in het licht van deze veranderde situatie getoetst." Verder worden de inkopers van Defensie opnieuw voorgelicht om de kennis en bewustzijn te vergroten.
