Krimp of niet? En zo ja: hoeveel dan? Die vragen stonden vandaag centraal in de rechtszaak tussen de luchtvaartbranche onder aanvoering van KLM aan de ene kant en de staat, Schiphol en omwonenden aan de andere kant.
Voor de ingang van de rechtbank in Haarlem staat een tiental betogers, die joelend en met spandoeken oproepen om het aantal vluchten vanaf Schiphol te verminderen. In de rechtbank zelf is het ook een drukte van belang.
Niet met omwonenden of demonstranten, maar met juristen. Er waren maar liefst 29 advocaten, mogelijk een vermelding in het Guinness Book of Records waard, grapte de kortgedingrechter. "Een hoge advocaatdichtheid."
Protest luchtvaartsector
Niet zo verwonderlijk: de zaken waren aangespannen door maar liefst negentien partijen uit de luchtvaartbranche. Zij klaagden de staat aan en luchthaven Schiphol. Aan hun kant stonden ook nog omwonenden, vertegenwoordigd door de stichting Recht op Bescherming tegen Vlieghinder (RVB).
De luchtvaartmaatschappijen willen met de rechtszaak het plan voor krimp op Schiphol van minister Harbers van tafel krijgen. Als het aan Harbers ligt, is het maximum aantal vluchten dit jaar niet 500.000, maar 460.000. Dat aantal gaat volgend jaar vervolgens verder omlaag naar 440.000.
De manier waarop Harbers dat wil doen, kan volgens de luchtvaartbranche niet door de juridische beugel. Hij volgt niet de uitgebreide procedure die daar volgens de bedrijven wel voor gevolgd zou moeten worden.
Verouderde wet
Onjuist, stellen de staat en omwonenden. Voor het huidige aantal vluchten is namelijk helemaal niets in de wet vastgelegd. In de loop der jaren zijn er wel afspraken gemaakt, maar die liggen niet vast in een wet.
Als wordt uitgegaan van de laatste wettelijk verankerde afspraak, zouden er nog maar 400.000 vluchten uitgevoerd mogen worden, stellen de omwonenden. En ook de landsadvocaat zegt dat het plan van Harbers eigenlijk in het voordeel is van de luchtvaart, omdat 460.000 nog altijd meer is dan de 400.000 uit de verouderde regels.
Ministerie in de knel
De luchtvaart op zijn beurt zegt dat het al jarenlang zo gaat, dus waarom zou het dan ineens niet meer kunnen? Het ministerie zit klem tussen luchtvaart en omwonenden, vat de advocaat van stichting RVB samen. Eigen schuld, want het heeft zichzelf in deze moeilijke positie gemanoeuvreerd.
Daar is de luchtvaartsector het overigens wel mee eens, alleen hun oplossing ligt 180 graden anders dan die van de omwonenden. De maatschappijen hebben nog een andere grief: volgens hen is er sprake van een onbetrouwbare overheid doordat deze 'ineens' van beleid verandert.
"Een vliegtuig kun je niet even op Marktplaats zetten", aldus de advocaat van TUI om aan te geven dat investeringen in de luchtvaart voor de lange termijn zijn.
Minder vliegen = verlies
De verlaging van het vluchtplafond komt neer op 8 procent minder vliegen. En dat betekent voor de maatschappij het verschil tussen winst en verlies, claimt TUI. Ook de andere maatschappijen schermen hiermee, zonder overigens exacte cijfers te willen geven. Dat wordt ze ook wel aangewreven door de landsadvocaat, die namens het ministerie het woord voert.
Dat schiet juist weer in het verkeerde keelgat bij de advocaat van Corendon. Die vindt het ‘beschamend’ dat de staat zegt dat minder vluchten tot hogere ticketprijzen zullen leiden, volgens het economische principe van schaarste.
Easyjet en Correndon voelen zich gepasseerd
De maatschappij voelt zich net als Easyjet sowieso gepasseerd, omdat er bij de krimpplannen volgens hen alleen maar gekeken wordt naar de gevolgen voor de netwerkfunctie van Schiphol, die vooral door KLM wordt vervuld. Hoe zit het met de gevolgen voor vakantiegangers, vragen de bedrijven zich af.
Het gaat wel om meer dan de belangen van bedrijven en vakantiegangers, riposteert de landsadvocaat. Zoals het aantal mensen dat last heeft van geluidsoverlast. Dat de luchtvaart dit wil oplossen met stillere vliegtuigen? De plannen hiervoor zijn nog niet concreet geworden, constateert de landsadvocaat.
Schiphol wil duidelijkheid
Het geharrewar en de stekeligheden kunnen af en toe op instemmend gegrinnik rekenen in de helft van de zaal waar de afvaardiging van de luchtvaart zit. Of nadrukkelijk hoofdschudden als men het niet eens is met wat de landsadvocaat zegt.
Luchthaven Schiphol, die de planning van het aantal vluchten coördineert, wil vooral graag duidelijkheid, blijkt uit het pleidooi. Ingewikkeld of niet: de rechter belooft op 5 april uitspraak te doen. Dat is op uitdrukkelijk verzoek van Schiphol, dat 6 april begint met het maken van het vluchtschema voor komende winter.
