Direct naar artikelinhoud
NieuwsWetenschap

Astronomen analyseren puinwolk na inslag kosmische kogel om toekomstige clash met aarde te voorkomen

Planetoïde Dimorphos was bij inslag van ruimtesonde Dart op zo’n 11 miljoen kilometer van de aarde.Beeld via Reuters

Astronomen hebben de puinwolk geanalyseerd die ontstond nadat een kosmische kogel zich vorig jaar in het oppervlak van planetoïde Dimorphos boorde. Die kennis moet helpen te bepalen hoe je zo’n ruimterots van richting verandert als die op ramkoers ligt met aarde.

De astronomen kunnen daarmee een nieuw vinkje zetten op de to-dolijst van de ruimtemissie. Eerder stelden onderzoekers al vast dat Dimorphos door de inslag van ruimtesonde Dart, de ‘kogel’ in kwestie, een beetje van baan was veranderd. Die baanverandering was het hoofddoel van de missie, die geldt als test voor wanneer de mensheid ooit een ruimterots op ramkoers met de aarde van richting wil veranderen.

“De samenstelling van zo’n planetoïde, hoe reageert hij op een inslag, de vraag of er grote brokstukken van afkomen – dat wil je allemaal weten wanneer je zo’n planetoïde nauwkeurig van baan wilt veranderen”, zegt sterrenkundige Lucas Ellerbroek, zelf niet bij het onderzoek betrokken.

De analyse, gedaan met de Very Large Telescope op een bergtop in Chili, liet onder meer zien dat de puinwolk kort na de inslag vooral uit kleine korrels bestond. Vervolgens kwamen ook grotere brokjes vrij, vermoedelijk afkomstig uit het diepere binnenste van de ruimtesteen. Hun resultaten publiceerden de onderzoekers dinsdagmiddag in twee afzonderlijke vakartikels.

Elke cent

Ellerbroek analyseerde in het verleden onder meer de vondsten van de Europese Rosetta-missie, waarbij een sonde monsters nam van een komeet en die al zwevend in de ruimte analyseerde. Een vergelijkbaar geologisch onderzoek vond ook ditmaal plaats, maar dan vanaf aarde – al was dat vooral bijvangst.

“Normaliter doe je dit niet door een miljoenen euro’s kostende sonde kapot te slaan op een planetoïde, maar nu was het wel zo slim gewoon even mee te kijken. Zo zet je elke geïnvesteerde cent om in interessante wetenschap”, zegt hij. De analyse bevestigde vooral zaken die wetenschappers al vermoedden, zoals dat dit soort planetoïden vrijwel geen water bevatten.

De verandering van de puinwolk naarmate de tijd verstreek, zoals gezien door de Very Large Telescope in Chili.Beeld ESO/Opitom et al.

“Dit soort analyses leveren de wetenschap een hele bibliotheek aan kennis op, die ons onder meer leert hoe we kunnen knikkeren met dit soort planetoïden”, zegt Ellerbroek. Die kennis wordt bijvoorbeeld gebruikt om de computermodellen te ijken die voorspellen wanneer en hoe hard je een steen moet raken als die ooit daadwerkelijk op ramkoers ligt met de aarde.

Op korte termijn is dat overigens alleen mogelijk voor kleinere ruimtestenen van een honderdtal meter in diameter. Die kunnen bij inslag met een beetje pech een stad verwoesten. Voor veel grotere exemplaren, zoals de planetoïde die de dinosauriërs de kop kostte, werkt de technologie voorlopig niet. Gelukkig komen zulke inslagen nauwelijks voor: gemiddeld slechts eens per honderd miljoen jaar, schatten astronomen.

De volgende vink op de to-dolijst van de Dart-missie wordt eind 2026 gezet. Dan arriveert de Europese ruimtesonde Hera, die volgend jaar van aarde vertrekt, bij Dimorphos. Daar zal Hera de gemaakte inslagkrater in meer detail bestuderen.