Al wekenlang wordt gespeculeerd over een groot Russisch voorjaarsoffensief in de oorlog met Oekraïne. Is dat nou al begonnen, komt het later – of helemaal niet meer? "Het geweldsniveau is eerder omhooggegaan dan verwacht. Dat heeft de situatie veranderd."
Al begin februari meldde het Oekraïense ministerie van Defensie dat Rusland zich opmaakte voor een enorme aanval. Het land zou daarvoor een half miljoen soldaten klaar hebben staan. Maar een groot, georganiseerd en geconcentreerd offensief hebben we sindsdien eigenlijk niet gezien.
"Zoals het er nú uitziet, lijkt het er niet op dat er binnenkort zoiets grootschaligs gaat gebeuren", vertelt defensiespecialist Dick Zandee van het Clingendael Instituut. Volgens hem is de strijd op lokale plekken in Oekraïne de afgelopen tijd wel een stuk heviger geworden. "Daarom zeggen sommige experts dat het offensief eigenlijk allang begonnen is."
Maar het klassieke patroon van een offensief is op dit moment niet te zien. En dat is opvallend, want de Russische president Vladimir Poetin heeft aangegeven zo snel mogelijk de oostelijke provincies Donetsk en Loehansk te willen veroveren. "In dat geval zou je ervoor moeten kiezen om te stoppen met vechten op alle verschillende lokale plekken, om vervolgens alle aandacht op één gebied te concentreren. Op die manier is het makkelijker een doorbraak te forceren", legt Zandee uit.
Situatie veranderd
Misschien willen ze het wel, maar kunnen ze het niet, verklaart de defensiespecialist. "Het geweldsniveau werd eerder naar een hoger niveau getild dan vooraf gedacht. Mogelijk is de situatie daardoor veranderd en hebben ze niet meer voldoende mankracht, logistiek en munitie om dat niveau nóg verder op te bouwen."
Maar we moeten niet onderschatten hoe hard er nog wordt gevochten, waarschuwt Oost-Europakenner Chris Colijn van RTL Nieuws. "Op een aantal plekken hebben de Oekraïners het nu echt heel zwaar. Zoals in Bachmoet, waar het er al wekenlang heftig aan toe gaat, en Avdiivka."
Volgens Colijn zullen de Oekraïners opgelucht zijn dat het vooraf gevreesde offensief niet is gekomen. "Alle scenario's waren voorbereid, één daarvan was dat ze met honderdduizenden soldaten ineens extra druk zouden zetten. De Russen hebben hier en daar wat terrein gewonnen, maar meer ook niet."
Wat de laatste tijd ook opvalt, zegt Zandee, is de afname van het aantal Russische aanvallen op de energiecentrales en andere publieke voorzieningen in Oekraïne. Daarmee wilden de Russen het leven van de Oekraïense burgers zo zuur mogelijk maken, in de hoop daarmee de strijd te winnen. "Er is daardoor een hoop leed veroorzaakt, maar het doel om het hele land lam te leggen is tot nu toe mislukt. Intussen heeft Rusland er enorme voorraden precisiemunitie doorheen gejaagd. Het zou kunnen dat ze simpelweg niet meer in staat zijn om dat soort aanvallen uit te voeren."
Aanval van de Oekraïners
En hoe zit dat met de Oekraïners – kunnen zij nog een groot offensief starten? Die kans is ontzettend klein, denkt Zandee. "Daarvoor hebben ze de westerse wapens nodig, en die komen maar stukje bij beetje aan. Die tanks komen niet allemaal op één dag binnen, soms duurt dat maanden. Het meest waarschijnlijke is dat ook Oekraïne de voorraden verdeelt. Zo versterken ze hun verdedigingskracht en kunnen ze dus niet alles concentreren voor een grote aanval."
Zandee verwacht de komende periode geen grote veranderingen. "Ik denk dat eind dit voorjaar of begin van de zomer een belangrijkere periode zal aanbreken. Tot die tijd blijft het een uitputtingsslag, waarbij beide partijen hun eigen voorraden alleen maar kunnen vervangen, en niet uitbreiden."
