Tot 23 procent minder kans op dementie: mediterraans dieet gooit (opnieuw) hoge ogen

Het verband tussen een mediterraans dieet en een lager risico op hart- en vaatziekten is al vaak aangetoond. Nu werd ook het effect op de ontwikkeling van dementie onderzocht.

Onderzoekers van Exeter University en Newcastle University analyseerden de gegevens van meer dan 60.000 Britse 60-plussers die sinds 2009 allerlei medische gegevens en biologische data hadden afgestaan aan de UK Biobank.

Tussen 2010 en 2012 vulden zij vijf keer een vragenlijst in. Op een lange lijst met 238 soorten voedsel en dranken kruisten ze aan wat ze in de 24 uur voor die meting hadden gegeten en gedronken. Een steekproef vijf jaar later toonde aan dat dit representatief bleek voor hun eetpatroon in de jaren die volgden.

De onderzoekers gingen aan de hand van scorelijsten na in hoeverre het eetpatroon van de deelnemers overeenkwam met het mediterrane dieet.

Wat houdt een mediterraans dieet in?

Het mediterraanse dieet is rijk aan vis, gezonde vetten, groenten, fruit, granen en peulvruchten. Een mediterraans eetpatroon bevat weinig rood vlees, zuivel en bewerkte etenswaren.

Hoe werd het verband met dementie aangetoond?

Deelnemers kregen een punt als hun gedrag binnen het gezonde mediterrane eetpatroon viel. Zo kregen ze bijvoorbeeld een punt wanneer ze minimaal 400 gram groenten per dag aten, nog een punt voor minimaal drie stuks fruit per dag, opnieuw voor minimaal drie keer per week noten, een wanneer ze maximaal eenmaal per dag een glas frisdrank dronken, en nog een punt wanneer ze minder dan twee keer per week snoep of gebak aten.

Opvallend: deelnemers kregen ook een punt wanneer ze zeven of meer glazen wijn per week dronken. Op één van de scorelijsten mochten dat zelfs ook andere alcoholische drank zijn. Dat is opmerkelijk, aangezien het idee dat een glas wijn per dag gezond zou zijn, al jaren achterhaald is. Wetenschappers zijn het erover eens dat geen alcohol drinken beter is.

In 2021 – ruim tien jaar na de start van het onderzoek dus – bleken 882 van de deelnemers dementie te hebben gekregen. De onderzoekers verdeelden de deelnemers in drie groepen: met een lage, een middelhoge of een hoge score.

Wat is nu de conclusie?

De studie toont aan dat bij de groep die zich het beste aan het mediterrane eetpatroon hield, het risico op dementie 14 tot 23 procent lager ligt dan in de groep die zich het minst aan dat dieet hield. Dat geeft volgens de onderzoekers aan dat een mediterraans dieet een “beschermend effect” heeft tegen dementie.

Het verband lijkt ook te gelden voor mensen met een erfelijke aanleg voor dementie. Al benadrukt hoofdauteur John Mathers, professor menselijke voeding aan de universiteit van Newcastle, dat dat verder onderzocht moet worden.

“Hoewel er meer onderzoek nodig is op dit gebied, versterkt dit de boodschap dat we het risico op dementie kunnen verminderen door een meer mediterraans dieet te volgen.”

Geldt de conclusie van dit onderzoek voor de hele wereldbevolking?

Neen. Een nadeel van de studie is dat ze enkel witte Britse en Ierse 60-plussers uit hogere sociaal-economische klassen onderzocht. De gebruikte maat voor het erfelijke risico op dementie geldt immers alleen bij mensen met een Europese genetische samenstelling. Daardoor zijn de resultaten van de studie niet te vertalen naar mensen met andere achtergronden.