RTL Nieuws RTL.nl

Let op, binnenkort verhuist RTL Nieuws naar RTL.nl

Al onze nieuwsberichten en video’s vind je straks op RTL.nl.

Neem alvast een kijkje

Ga naar de inhoud
Corona-update, stel je vraag

Kunnen we de eerste coronagolf vergelijken met de tweede?

We zitten met z'n allen midden in de tweede golf van coronabesmettingen. Het is erg verleidelijk om nu te kijken naar de eerste golf in maart en april, om te zien wanneer we mogelijk de maatregelen weer een beetje los kunnen laten. Dat vergelijken kun je beter niet doen. Hier leggen we uit waarom.

De eerste golf zegt namelijk erg weinig over de ontwikkeling van het virus in de komende maanden. Om dat uit te leggen moeten we beginnen bij het begin.

Het coronavirus 'waaide' over vanuit China en de eerste mensen werden getest. Ook bij ons, maar alleen als ze uit risicogebied China kwamen. Daar kwam later Italië bij, en geleidelijk volgden meer risicogebieden. Kwam je dus ziek thuis van wintersport uit Oostenrijk, dan hoefde je niet getest te worden. Het was immers geen risicogebied.

Besmettingscijfers zeggen niets

Die aanpak zorgt er nu voor dat we niets kunnen met de besmettingscijfers van het begin van het jaar. Om een beeld te geven: Op 10 april werden 1327 mensen met een coronapositieve test gemeld. Dat is het hoogste op één dag in de eerste golf. "Dit cijfer zegt alleen vrijwel niets. Het testbeleid was heel anders", zegt datajournalist Jasper Bunskoek. 

Zo werkt een sneltest, die sinds begin oktober zijn goedgekeurd:

01:29
Binnen een kwartier heb je de uitslag.

Bunskoek: "Er was een tekort aan testcapaciteit. Op 31 maart meldde Hugo de Jonge tijdens een persconferentie dat er inclusief negatieve testen 4000 testen per dag werden afgenomen, nu testen we dagelijks bijna 45.000 mensen. Besmettingen van toen met nu vergelijken is pertinente onzin."

Besmettelijke personen

De besmettingen laten we los. Maar zijn er zaken die we mogelijk wel met elkaar kunnen vergelijken? Ja, die zijn er. Maar vooropgesteld: ook de cijfers die nu komen zijn heel onzeker, en kunnen zomaar weer veranderen.

Vier redenen waarom je de eerste golf niet kunt vergelijken met de tweede

  • Er wordt nu veel meer getest dan in het voorjaar

    Iedereen met klachten mag zich sinds 1 juni laten testen. Tijdens de eerste golf werden alleen risicogroepen en later zorgmedewerkers getest.

  • Patiënten lagen in het voorjaar langer in het ziekenhuis dan nu

    Artsen weten nu veel meer van het coronavirus dan afgelopen voorjaar. Zo is er meer bekend over welke medicatie kan helpen bij het terugdringen van klachten.

  • De huidige maatregelen zijn heel anders dan in het voorjaar

    Tijdens de 'intelligente' lockdown in het voorjaar waren scholen gesloten, net als bijvoorbeeld sportscholen en kapperszaken. Het zijn allemaal instellingen die nu open mogen blijven.

  • De naleving van de maatregelen was toen heel anders dan nu

    Dit is goed te zien in mobiliteitscijfers van Google. Zo zag Google op 19 maart – een week na de aankondiging van de lockdown – 61 procent minder mensen in het openbaar vervoer ten opzichte van normaal. Ook nu is het nog altijd minder druk dan normaal, maar met 45 procent minder mensen is het aandeel wel hoger dan op 19 maart.

Het cijfer dat misschien het best te vergelijken is, is dat van het aantal besmettelijke personen. Het RIVM heeft modelleurs in dienst die rekenmodellen ontwikkelen en die maken aan de hand daarvan een inschatting hoeveel mensen in ons land besmettelijk zijn. 

167.000 besmettelijk in eerste golf

Hoe onzeker dit getal is, blijkt wel uit de veranderingen die met terugwerkende kracht worden doorgevoerd. Het RIVM schat nu in dat op de piek van de eerste golf (op 24 maart) 167.795 mensen besmettelijk waren. Eerder zeiden ze nog dat de piek van het voorjaar op 270.000 lag. Volgens de meest recente cijfers van het RIVM van 8 oktober waren er op dat moment 127.369 mensen besmettelijk.

De stijging van de besmettelijke mensen lijkt in deze bovenstaande grafiek, en we hameren erop: lijkt te stagneren. "Belangrijk is vooral dat de onzekerheid, het grijze gedeelte, van de grafiek aan het eind enorm uiteenloopt, dat betekent dat de schattingen dus onbetrouwbaarder worden", zegt Bunskoek.

Stagnatie niet genoeg

En dan nog. Als de stijging uiteindelijk stagneert, dan nog worden er elke dag nu heel veel mensen besmet met het coronavirus. "En dat betekent dat er elke dag ook mensen bijkomen in de ziekenhuizen en op de ic. Er worden nu al een paar dagen meer dan 8000 nieuwe positieve coronatests gemeld. Dat is gewoon heel erg veel."

Als je de verspreiding wilt terugdringen en de druk op de zorg wilt verkleinen, heb je niet genoeg aan stagnatie, zegt Bunskoek. "Dan moeten de cijfers ook flink omlaag." Op dat punt zijn we nog lang niet.

Effect van de maatregelen komt later

Daar zouden de vorige week genomen verscherpte maatregelen aan moeten bijdragen. "Het effect daarvan is waarschijnlijk pas in de loop van volgende week terug te zien in de besmettingscijfers en nog weer een tijdje later in de bezetting van de ziekenhuizen."

De ziekenhuiscijfers stijgen namelijk nog altijd. Er werden op 19 oktober bijna 300 nieuwe ziekenhuisopnames gemeld. Bunskoek: "In het voorjaar waren er maar een paar dagen waarop dat getal hoger was." En ook op de ic's is nog weinig reden voor optimisme. De lijn met opnames stijgt ook daar nog altijd.