Ruimtetelescoop TESS voltooit primaire missie met 66 gevonden exoplaneten

De Transiting Exoplanet Survey Satellite, een ruimtetelescoop die de NASA in april 2018 lanceerde, heeft zijn primaire missie voltooid. Er zijn 66 exoplaneten ontdekt en nog eens 2100 potentiële kandidaten. De telescoop gaat verder met het zoeken naar nieuwe werelden.

TESS heeft op 4 juli zijn primaire missie afgerond. Tijdens die missie is 75 procent van de sterrenhemel in beeld gebracht. De telescoop begon hier in juli 2018 met de bekende transitmethode. Daarbij wordt gekeken naar dalingen in de helderheid, die kunnen wijzen op onontdekte exoplaneten die voor een ster langs schuiven.

Ruimtetelescoop TESS heeft met zijn vier groothoekcamera's in feite een enorme mozaïek gecreëerd, door zich telkens te richten op afzonderlijke stroken van de hemel, ter grootte van 24 bij 96 graden. In het eerste jaar zijn dertien van deze sectoren in de zuidelijke hemel geobserveerd, en het laatste jaar dertien van deze stroken als deel van de noordelijke hemel.

Voorlopig gaat de telescoop echter nog niet met pensioen. Een verlengde missie vindt nu plaats en die zal tot september 2022 doorlopen. TESS richt zich inmiddels weer op de zuidelijke hemel en zal na een jaar nog zo'n vijftien maanden spenderen om andere, nog niet eerder geobserveerde delen te bestuderen.

Tijdens de verlengde missie zijn er een aantal verbeteringen beschikbaar. Zo heeft het wetenschappelijke team achter TESS verbeteringen doorgevoerd in de manier waarop de satelliet data vergaart en verwerkt. De camera's kunnen nu elke tien minuten een volledige afbeelding maken, drie keer zo snel als de tijd die dit in beslag nam tijdens de primaire missie. De NASA spreekt over een nieuwe fast mode waarin de helderheid van sterren elke 20 seconden is te meten. Die modus komt naast de al bestaande capaciteit om gedurende elke twee minuten dit soort metingen uit te voeren voor tienduizenden sterren. Door de snellere metingen moet TESS beter in staat zijn om bijvoorbeeld de helderheidsfluctuaties in kaart te brengen.

Een van de nieuwere ontdekkingen is bijvoorbeeld TOI 700 d, een exoplaneet op zo'n honderd lichtjaar van de aarde. Wat het formaat betreft komt deze planeet overeen met de aarde en hij bevindt zich binnen de 'leefbare zone' van zijn kleine ster. Verder heeft de satelliet ook allerlei andere waarnemingen en ontdekkingen gedaan, zoals exploderende sterren en hoe een zwart gat in een ver sterrenstelsel een zon-achtige ster verpulverde.

TESS werd in april 2018 gelanceerd aan boord van een Falcon 9-raket van SpaceX. De satelliet is de opvolger van de Kepler-ruimtetelescoop. In vergelijking met zijn voorganger is TESS in staat een veel groter gebied van de hemel in kaart te brengen. Kepler heeft zich vooral gericht op een relatief beperkt deel van de ruimte, met zo'n 150.000 sterren. TESS richt zich juist op sterren die relatief dichtbij staan, op maximaal driehonderd lichtjaar van de aarde.