Een groep wetenschappers heeft uitgerekend waar en wanneer Johannes Vermeer zijn Gezicht op Delft heeft gemaakt. Dat deden ze onder meer aan de hand van het zonlicht op het kunstwerk.
Onderzoeker Donald Olson van de Texas State University en zijn collega's bestudeerden het schilderij meer dan een jaar. De conclusie van de wetenschappers luidt: Vermeer schilderde een van zijn beroemdste werken waarschijnlijk op 3 of 4 september 1659, rond 8.00 uur 's ochtends.
Bovenverdieping herberg
Olson en zijn team bekeken oude kaarten van Delft, gebruikten Google Earth om de locatie van gebouwen op het schilderij te zoeken en met elkaar te vergelijken en deden veldwerk in Delft zelf. Ook bestudeerden ze het schilderij in het Mauritshuis in Den Haag.
De onderzoekers concluderen dat Vermeer op de bovenverdieping van een herberg aan het Zuideinde moet hebben gestaan. Die plek ligt net ten zuiden van het centrum van Delft. Nu is het een grasveldje omringd door appartementencomplexen. Vermeer keek naar het noorden.
Op het schilderij is onder meer de Nieuwe Kerk van Delft te zien. De toren wordt rechtsvoor verlicht door de zon en valt linksachter in de schaduw. Dat betekent dat het licht op het schilderij uit het zuidoosten komt, en dat het dus ochtend is. Dit wordt bevestigd door een klok aan de gevel van een ander gebouw. Die klok geeft aan dat het ongeveer 8.00 uur is.
Computerprogramma
Vervolgens gebruikten de onderzoekers een speciaal computerprogramma om uit te rekenen wanneer de zon rond 8 uur 's ochtends precies goed stond om die schaduwen op de Nieuwe Kerk te werpen. Er waren twee mogelijkheden: tussen 6 en 8 april en op 3 of 4 september. De bomen op het schilderij hebben veel bladeren, dus april valt volgens de onderzoekers af. Dan blijft september over.
Een andere aanwijzing is het ontbreken van het carillon in de toren van de Nieuwe Kerk op het schilderij. Dat klokkenspel werd tussen april en september 1660 geïnstalleerd, en dus moet Vermeer het schilderij eerder hebben gemaakt.
Schilderij Van Gogh
Olson gebruikt vaker zonlicht, maanlicht, de sterren en de wind om uit te rekenen wanneer schilderijen precies zijn gemaakt. Zo rekende hij uit dat Vincent van Gogh zijn Landschap met korenschelven en opkomende maan moet hebben geschilderd op 13 juli 1889 om 21.08 uur.
