China heeft geen samenhangende wettelijke basis voor zijn ambities in de Zuid-Chinese Zee en gebruikt al jaren intimidatietactieken tegen andere kuststaten in Zuidoost-Azië, liet de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, maandag weten in een verklaring.
"Wij stellen duidelijk: China's claims op offshore grondstoffen in het grootste deel van de Zuid-Chinese Zee zijn volledig onwettig, en dat geldt ook voor de Chinese campagne van pesterijen om die onder hun controle te krijgen", aldus Pompeo, een prominente Chinahavik binnen de Amerikaanse regering. "De wereld zal niet toestaan dat de Chinese regering de Zuid-Chinese Zee behandelt als deel van zijn maritieme keizerrijk."
Het Amerikaanse standpunt is in overeenstemming met het VN-Zeerechtverdrag, waaronder de meeste Chinese aanspraken op de Zuid-Chinese Zee vier jaar geleden werden verworpen. De toon van de verklaring van Pompeo op maandag was aanmerkelijk harder dan eerdere uitlatingen van de Amerikaanse regering.
China: 'VS rakelt bewust controverse op over claims'
China beschuldigde de VS dinsdag van politieke en militaire provocatie, naar aanleiding van de uitlatingen van Pompeo.
"[De VS] rakelt bewust controverse op over claims van maritieme soevereiniteit, vernietigt de vrede en stabiliteit in de regio en treedt onverantwoordelijk op", zei woordvoerder Zhao Lijian van het ministerie van Buitenlandse Zaken. "De VS heeft herhaaldelijk grote vloten met geavanceerde militaire vliegtuigen en schepen naar de Zuid-Chinese Zee gestuurd. De VS is de onruststoker."
De Filipijnse minister van Defensie, Delfin Lorenzana, liet dinsdag weten dat haar land voorstander is van een wettelijke basis voor de verhoudingen in de Zuid-Chinese Zee. De Filipijnen roepen China op het VN-oordeel van vier jaar geleden te accepteren. De regering van Taiwan verwelkomde de verklaring van Pompeo eveneens.
Zuid-Chinese Zee is strategisch zeer belangrijk
Beijing beweert dat ongeveer 90 procent van het betwiste waterlichaam tot de Chinese territoriale wateren behoort. Het land heeft militaire bases gebouwd op eilanden, waarvan sommige kunstmatig.
De Zuid-Chinese Zee is mogelijk rijk aan grondstoffen zoals aardgas en olie en is een belangrijke handelsroute: jaarlijks wordt er voor zo'n 2,6 triljoen dollar aan goederen vervoerd. Brunei, Maleisië, de Filipijnen, Taiwan en Vietnam claimen ook delen van de zee.
De VS betwist de Chinese territoriale claims op de Zuid-Chinese Zee al jaren. Het land stuurt regelmatig oorlogsschepen naar het strategisch belangrijke gebied, om te demonstreren dat vrijheid van navigatie - een beginsel van de internationale maritieme rechtspraak - daar nog onverminderd geldt.
Belangrijkste vraag: wat gaat de VS eraan doen?
Volgens analisten is het vooral belangrijk om te kijken of andere landen het standpunt van de VS onderschrijven, en naar wat Washington kan doen om te voorkomen dat de Chinese regering zijn invloed op de Zuid-Chinese Zee zo uitbouwt, dat het de facto Chinees territorium wordt.
"Dit is eigenlijk de eerste keer dat we het onwettig hebben genoemd", zei Chris Johnson, analist bij de denktank Center for Strategic and International Studies in Washington D.C. "Het is prima om zo'n verklaring de deur uit te doen, maar wat ga je er verder aan doen?"
De relatie tussen de VS en China is in de afgelopen jaren onder steeds meer druk komen te staan. De twee landen voerden een handelsoorlog met elkaar en zijn het oneens over verschillende kwesties, waaronder China's aanpak van het coronavirus en de strenge nieuwe veiligheidswet die het land recent in werking stelde in Hongkong.