Zou jij het je leidinggevende vertellen als je een burn-out, depressie of andere psychische problemen krijgt? Die vraag stelden onderzoekers van Tilburg University aan 892 werkenden die op dit moment geen psychische problemen hebben. De uitkomst: één op de vier zou het niet vertellen.
Mensen die het niet zouden vertellen, noemen daar drie belangrijke redenen voor: ze zouden zich schamen, zijn bang dat het vertellen een negatief effect heeft op hun baan of carrière en/of ze vinden het een privézaak, vertelt prof. dr. Evelien Brouwers, die het onderzoek leidde.
Goede relatie leidinggevende
"Opvallend is dat 39 procent van de mensen die het niet zouden vertellen, zegt dat ze dat bij een andere manager wel zouden doen. En ook bij mensen die het wel zouden vertellen, speelt de leidinggevende een belangrijke rol in die beslissing. Hun belangrijkste redenen zijn dat ze een goede relatie hebben met hun leidinggevende en dat ze zich verantwoordelijk voelen voor hun werk."
Brouwers hoopt dat leidinggevenden gaan inzien dat dit betekent dat zij een grote rol spelen in het voorkomen dat mensen uitvallen met psychische problemen. Als mensen het tijdig vertellen, kan gekeken worden wat diegene nodig heeft om zijn of haar werk beter te doen. Flexibelere werktijden, een taak die ze tijdelijk niet hoeven doen of een koptelefoon met noise-cancelling kan soms al voldoende zijn.
Ook goed voor bedrijf
"Dat is niet alleen goed voor degene die de psychische problemen heeft, maar ook voor het bedrijf. Verzuim door psychische problemen is een hoge kostenpost", zegt Brouwers.
Dat denkt ook Floor (44). Zij heeft een depressie en burn-out gehad, en is later gediagnostiseerd met asperger (een vorm van autisme). Floor besloot het wel aan haar leidinggevende te vertellen. "Ik was al een paar keer uitgevallen, dus mijn manager wist wel dat er iets speelde." Ze vertelde het eerst bij een soort lotgenotengroep van de organisatie waar ze werkte, en kort daarna stapte ze naar haar leidinggevende.
Heel onbezonnen
"Dat deed ik heel onbezonnen. Ik dacht: dan weet je hoe mijn hoofd werkt. Ik had ook al wel vaker gesprekken gehad met mijn manager, en hij vertelde ook eerlijk als hij eens een mindere dag had. Dat hielp."
Ook Brouwers noemt gesprekken met een leidinggevende als belangrijke factor voor openheid over dit soort problemen. "Daar moet je niet mee beginnen als het niet goed gaat met iemand, maar al als het goed gaat. Vraag geregeld hoe het met mensen gaat, wat ze nodig hebben om hun werk met plezier te blijven doen. Als je dat doet terwijl het goed gaat, is het ook makkelijker om het te vertellen als het niet goed gaat."
Niet altijd makkelijk
En iedereen heeft weleens momenten waarop het minder gaat, zegt Brouwers. "De een gaat scheiden, de ander heeft schulden, weer een ander psychische of lichamelijke problemen. Het is belangrijk dat een manager daarvoor openstaat."
Floor is blij dat ze het destijds heeft verteld, maar het was niet altijd makkelijk. "Ik had wel wat hobbels te nemen. Anderen gingen bijvoorbeeld voor mij denken. Dan zeiden ze: het is niet handig dat jij dat doet, met jouw hoofd. Of ze hadden een serie gekeken met zo'n superstereotype autist en dachten dat ik net zo zou reageren als hij. Het was allemaal goed bedoeld, maar ik vond het ook vervelend. Ik wilde graag zelf bepalen wat goed voor me is en wat ik kan."
Symptomen bespreken
Of Floor het nog een keer op dezelfde manier zou doen, weet ze niet. "Ik denk dat het ook van het type klachten afhangt. Mensen kijken denk ik anders naar je als je een burn-out hebt, dan als je borderline of een verslaving hebt."
Maar over je psychische problemen vertellen is niet hetzelfde als je diagnose vertellen, vindt ze. "Voor mij was dit de manier, ik wilde me niet langer verstoppen. Maar als dat niet goed voelt voor jou, kun je ook alleen je symptomen vertellen. 'Ik kan me beter concentreren als ik in een rustige ruimte zit', of 'ik denk graag over dingen na voordat ik antwoord geef'. Dan kunnen ze daar rekening mee houden, zonder dat jij meteen hoeft te beslissen om alles op tafel te gooien."
