D66 zit sinds het vertrek van Alexander Pechtold in 2018 zonder politiek leider. Deze zomer kunnen partijleden zich eindelijk uitspreken over een opvolger. Door het afhaken van de vaak genoemde Kajsa Ollongren, blijven er twee voor de hand liggende kandidaten over: Rob Jetten en Sigrid Kaag. Hoe steekt de procedure in elkaar en wie lopen zich verder nog warm?
Sinds gisteren kunnen zich kandidaten melden bij D66. De enige voorwaarden zijn dat iemand langer dan een jaar lid moet zijn van de partij én dat er 1 procent van de leden de kandidatuur steunt met een handtekening. Daarmee zijn er 228 handtekeningen nodig.
Partijvoorzitter Anne-Marie Spierings heeft D66'ers al verschillende malen opgeroepen om zich te kandideren. Tot 3 augustus kunnen die kandidaten zich melden. Dan barst de strijd los met een campagne en onderlinge debatten. Vanaf 20 augustus tot 2 september kan er door D66-leden via internet worden gestemd, waarna de uitslag op 5 september wordt bekendgemaakt.
Gedoodverfde kandidaten
Maar wie zijn de mogelijke kandidaten? Er heeft zich formeel nog niemand gemeld. Fractievoorzitter Rob Jetten vervult nu de functie van tussenpaus. De dertiger wordt gezien als gedoodverfde kandidaat. Verwacht wordt dat hij een goed moment uitkiest om dat bekend te maken.
De andere veelgenoemde kandidaat is Sigrid Kaag. De huidige minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking was in een vorig leven topdiplomaat en spreekt veel talen. Zij liet al eens weten dat ze heel graag eens een vrouw als premier zou willen zien. Daarnaast vindt ze zichzelf iemand die ook op dit soort momenten verantwoordelijkheid moet nemen.
Andere baan
Maar Kaag werd vorige week óók genoemd als de nieuwe hoogste baas van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Vooral haar verheugde reactie op die constatering bij Nieuwsuur deed mensen vermoeden dat ze in de race was. Kaag nuanceerde een dag daarna het eervol te vinden om te worden genoemd, maar dat ze terug naar Nederland was verhuisd en niet van plan was om weer te vertrekken.
Daarna drogen de kandidaten enigszins op en begint het grote speculeren. In de D66-fractie stikt het over het algemeen van de ambitie, maar toch blijft het daar angstwekkend stil. "Ik denk het niet", zegt Kamerlid Jan Paternotte op de vraag of hij zich kandideert.
Een ander Kamerlid dat eventueel een gooi zouden kunnen doen is Pia Dijkstra, Kamerlid sinds 2010. Maar bij navraag of ze zich kandidaat stelt zegt zij: "Het antwoord is vooralsnog nee."
Kaarten tegen de borst
Ook de Kamerleden Maarten Groothuizen, Vera Bergkamp en Tjeerd de Groot laten weten niet beschikbaar te zijn.
Sommige D66-Kamerleden houden de kaarten nog tegen de borst, zoals Sjoerd Sjoerdsma en Salima Belhaj. Mogelijk hebben zij toch grotere ambities hebben. Beiden antwoorden niet op vragen over een mogelijke kandidatuur.
Kabinetsleden
En dan heb je nog de D66'ers in het kabinet. Minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees liet gisteren tegenover RTL Z weten geen kandidaat te zijn voor het leiderschap van de partij. Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven reageert niet op vragen over haar kandidatuur.
Van de nieuwe aanwinsten in het kabinet, de D66-staatsecretarissen van Financiën Alexandra van Huffelen en Hans Vijlbrief wordt niet aangenomen dat zij partijpolitieke aspiraties hebben.
Een andere naam die opduikt in het rijtje ambitieuze D66'ers is die van oud-Tweede Kamerlid Boris van der Ham. De acteur, bestuurder en schrijver heeft al gezegd dat hij niet wil.
Democratie
Uiteindelijk is het natuurlijk niet ondenkbaar dat enkele Kamerleden zich opwerpen als kandidaat, hoe onwaarschijnlijk het ook is dat zij de uiteindelijke strijd zullen winnen. Voor een partij met democratie prominent in hun partijnaam is een daadwerkelijke democratische keuze natuurlijk wel van belang.
Alexander Pechtold: ruim 12 jaar hét gezicht van D66
